|
Oftewel, een alter-ego van Marcel Duchamp Op donderdagavond 6 mei was op het televisiekanaal NPO 2 Extra om 22.00 uur een grote documentaire te zien over MARCEL DUCHAMP (1887-1950) 'The Art of the Possible' Het was een film van Matthew Taylor uit 2018 over het leven, de kunst en de filosofie van de meest invloedrijke modernist van de twintigste eeuw. Door zijn werk veranderde niet alleen de beeldende kunst van andere kunstenaars maar werd ook de inhoud van cultuur ingrijpend gewijzigd. Door de film werd duidelijk gemaakt dat Marcel Duchamp volstrekt onafhankelijke opvattingen had over beeldende kunst en kunstenaars. Hij was zeer kritisch over de werkelijke inhoud van kunst en zocht naar de essentie van een geheel vrije creatieve handeling. Hij wilde niet belemmerd worden door de afspraken die in de kunstwereld gemaakt werden. Marcel Duchamp was als beeldend kunstenaar moeilijk te begrijpen. Hij filosofeerde graag over de inhoud van zijn werk, maar vertelde niet over zijn werkelijke beweegredenen. Toen hij vanwege het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Frankrijk verliet en naar de Verenigde Staten emigreerde, kreeg hij in de Amerikaanse kunstwereld veel waardering voor zijn opvattingen over de werkelijke inhoud van beeldende kunst. De ontwikkeling van de conceptuele kunst in de USA is mede door Duchamp in gang gezet. Opmerkelijk in zijn leven was zijn alter ego: Rrose Sélavy. Het vormde voor hem een boeiende vrouwelijke variant. Een zeer onconventioneel tegenspel met zeer veel raakvlakken met zijn persoonlijkheid. Tijdens zijn vriendschap en samenwerking met de fotograaf en kunstenaar Man Ray (1890-1976) in Parijs was er sprake van artistieke en emotionele verbondenheid, waarin veel ruimte was voor het experiment. De fotografische portretten van Rrose Sélavy zijn hiervan een voorbeeld. Marcel Duchamp zocht naar de grenzen van een androgyne verbeelding, een verkenning van vrouwelijke eigenschappen in zijn persoon. De persoon van Rrose ontstond in fases. In de fotoportretten ziet men per portret een groei en verandering van deze persoon. Vanuit een vrij hard mannelijk profiel met lang haar, ontstond later het gebruik van een zwartfluwelen kraag en wapperend haar, maar wel met oude kleren. Rrose ziet er heel stijlvol uit en probeert dromerig de kijker te verleiden. Zijn lippen zijn diep gerood en rond zijn ogen ziet men mascara die een donkere expressie hebben. Het is een beeld dat volledig past binnen de twintiger jaren. In dat opzicht heeft hij veel gemeen met Claude Cahun en Elsa von Freytag. Reeds bij de Mona Lisa van lenordo da Vinci kan men een androgye persoonlijkheid vermoeden. Marcel Duchamp wilde een toast uitbrengen op het leven...'' aroser la vie. De dichter Robert Desnos schreef over Marcel Duchamp: Marcel is du-sel, een maréchl, een zoutverkoper, een marchand du sel. Als geen ander probeerde Marcel Duchamp de bestaande beeldende kunst te ontregelen: ik ben Mar-cel-du-champ maar ook Rrose Sélavy. De vormgeving van zijn vrouwelijke pseudoniem vormde voor hem de ultieme vrijheid als beeldend kunstenaar. Hij maakte een ready-made: 'Why not sneeze Rrose Sélavy, Binnen een vogelkooi vindt een experiment plaats. Wat wij zien en beleven botst met elkaar. Men kijkt naar suikerklontjes op houten zitstokken. Een thermometer toont een temperatuur, maar suikerklontjes houden warmte vast, maar deze 132 vierkante witte blokjes zijn van marmer en houden juist de koude vast. Marcedl Duchamp vraagt dan: Waarom nies je niet Rrose Sélavy? In zijn experimentele film 'Anémic cinéma' en publicatie 'Texticles' wordt ook een verbinding met Rrose gemaakt. In de film zijn cirkelvormige draaiende teksten en rond bewegende cirkels te zien, steeds beginnend bij een witte punt, laat Duchamp een visuele vrijheid zien. In zijn geschriften 'Texticles' maakt hij met zeer lange aantekeningen, woordspelingen, soms scandaleus van aard, refereren aan een dubbele persoonlijkheid, zoals 'The Large Glass'. In ateliers in Parijs kunnen kinderen van 6-10 jaar creatief werken. De naam van deze werkplaats is Rrose Sélavy. Ook nu is zijn naam nog inspirerend. Veel kunstenaars werden geïnspireerd door Marcel Duchamp. Ook zij zochten naar een samengaan c.q. confrontatie van mannelijke en vrouwelijke eigenschappen. Men kan hierbij denken aan Frida Kahlo, Max Ernst, Cindy Sherman, Andy Kaufman en Andy Warhol. |
Rose Sélavy...Rrose Sélavy...Eros c'est la vie |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten